Hicri kameri yılın birinci ayı Muharrem ayıdır. Muharrem ayı zilkade, zilhicce ve receb ayıyla birlikte İslam’da savaşmanın yasak olduğu dört aydan biridir. Muharrem ayı, kameri yılın ilk ayı olduğu için yeni seneye bu ayda geçiş yapılır. Yılbaşı tebriği için kaleme alınan şiirlere “sâliye” denilmiştir. Bu tür şiirlerde Muharrem ayında yaşanılan mucizeler sebebiyle bu ayın kutlu ve uğurlu olduğuna inanılmış yeni yıl uğurlu sayılmıştır. Sâliye türünde yazılan şiirler muharremiyelerin alt başlığını oluşturur. Bu çalışmada 18. yüzyılda yaşamış olan Nedȋm, Şeyh Gâlȋb, Seyyid Vehbȋ, Sünbülzade Vehbȋ ve Yaver Bey’in Divan’larından seçilen sâliye türüne ait şiir örnekleri incelenerek yeni yılın topluluk üzerindeki tesirine ve bu tesirin şiirlerdeki yansımalarına yer verilmiştir. Tahlil çalışması ile yılbaşına ait tebrik şiirleri tespit edilerek döneme ait unsurlar ortaya çıkarılmıştır. Şairlerin kaleminden halkın devlet yöneticilerine bakışı ve beklentileri de dile getirilmiştir. Osmanlı kültüründe Muharrem ayı halk tarafından her zaman uğurlu sayılmış buna bağlı olarak yeni senenin de mutluluk ve bereket getireceğine inanılmıştır. Sâliye türünde yazılan kasidelerin ve kıt’aların methiye ve fahriye bölümlerinin incelenmesi konu bütünlüğünü sağlamak için gereklidir. Bu şekilde şiirler çözümlenerek sâliye türüne ait tebrik metinlerinin alt anlam tabakalarına erişilmiş olunacaktır. Bu çalışmada, dönemin sosyal, siyasal ve ekonomik ideolojisine dolaylı yoldan eleştirilerin olduğu tespit edilmiş ve dönem özellikleri göz önünde bulundurularak yeni yılın gelişi üzerinden bu durum değerlendirilmiştir.
Muharrem, sâliye, tebriknameler, sosyal ve siyasal hayal.