RESURRECTION OF ISLAM IN KAZAKH POETRY: THE CASE OF ABISH KEKILBAYEV

Abstract

Şiir, insanlığın en eski dönemlerden beri dinî duygu ve düşünceleri ifade etmenin estetik bir yoludur. Kazakistan gibi işgale ve din karşıtı politikalara maruz kalan coğrafyalarda inanç ve maneviyat vasıtasıyla toplumsal tahribatı onarma ihtiyacı şairleri de etkilemiş ve din, bireysel bir inanç ve mistik bir deneyim olmanın ötesine geçerek sosyal bir fenomen olarak şiire konu olmuştur. Stalin’in ölümünden sonraki nispi yumuşama ortamında yazı hayatına başlayan Kazak şair Abiş Kekilbayev, İslam inancını şiirlerine yansıtmıştır. Bu çalışmanın amacı Abiş Kekilbayev’in şiirlerinde İslam inancının ne şekilde yer aldığını incelemek ve şairin poetikasını Kazakistan’da yaşanan sosyokültürel dönüşümün dine etkisiyle ilişkilendirerek ortaya koymaktır. Makale, Abiş’in Sovyet döneminde ve bağımsızlık döneminde yazdığı dinî içerikli şiirleri kapsamaktadır. Bağımsızlık dönemindeki sosyokültürel dönüşümün dinî edebiyatla karşılıklı etkileşimi Abiş Kekilbayev örneği üzerinden ele alınarak şairin dua, tövbe, kanaat, sabır ve kulluk gibi kavramları kullanarak nasıl bir toplum tasavvur ettiği ortaya konulmuştur. Abiş’in şiirlerini İslam etkisindeki Türk edebiyatları içinde bir geleneğe oturtma çabası neticesinde şairin klasik edebiyatın belagat gücünden beslenen mistik bir edebiyattan çok, halka öğretilmesi gereken dinî değerleri aktarmayı amaçlayan ve hikmet geleneğinin devamı olarak kabul edilebilecek didaktik mahiyetli tekke edebiyatına yakın olduğu sonucuna ulaşılmıştır.



Keywords

Abiş Kekilbayev, İslam, şiir, Kazak edebiyatı.


Kaynakça